Πέμπτη 28.03.2024

2/2: Διαδικτυακή ημερίδα για τους υγρότοπους της Λέσβου

top

Στις 2 Φεβρουαρίου γιορτάζεται κάθε χρόνο η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων. Οι Υγρότοποι είναι αναπόσπαστο τμήμα του φυσικού και πολιτιστικού μας πλούτου. Ποτάμια, λίμνες, λιμνοθάλασσες, έλη, πηγές, αναδεικνύουν την ομορφιά, την ιστορία και τη σημασία των υγροτόπων μας.
Τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής σε συνεργασία με την Περιφερεια Βορείου Αιγαίου διοργανώνουν την διαδικτυακή Ημερίδα “ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ”

Οι υγρότοποι της Λέσβου από την ιστοσελίδα του lesvosgeopark.gr

Υδροβιότοπος Κόλπου Καλλονής

Οι Παράκτιοι Υγρότοποι του Κόλπου Καλλονής αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους πόρους του οικολογικού κεφαλαίου της Λέσβου. Οι παράκτιες περιοχές περιμετρικά του Κόλπου Καλλονής αποτελούν ένα ενιαίο οικολογικό σύστημα, καθώς στην περιοχή υπάρχει ένα μωσαϊκό αλιπέδων αλυκών, εκβολών μικρών ποταμών και χειμάρρων, καλαμιώνων, πευκοδάσους και ελαιώνων. Έτσι οι σχηματιζόμενοι υγρότοποι χρησιμεύουν ως καταφύγιο και τόπος αναπαραγωγής πολυάριθμων σπάνιων και προστατευόμενων ειδών πουλιών.

Συγκεκριμένα οι υγροβιότοποι περιλαμβάνουν όλο τον θαλάσσιο χώρο του Κόλπου και μεγάλο αριθμό χερσαίων υγροτόπων: τις αλυκές Καλλονής και Πολιχνίτου, τους χειμάρρους Τσικνιά, Βούβαρη, Μυλοπόταμο, Εννιά Καμάρες, Ποταμιά, Λιμνοθάλασσα των Μέσσων, το έλος της Σκάλας Καλλονής, των Παρακοίλων, της Νυφίδας, κ.ά. Η περιοχή του Κόλπου, έχει ενταχθεί στον Εθνικό & Ευρωπαϊκό Κατάλογο “Ειδικών Περιοχών Διατήρησης της Φύσης” του Δικτύου NATURA 2000″.

Η περιοχή φιλοξενεί 252 είδη πτηνών εκ των οποίων 87 είναι προστατευόμενα είδη και περιλαμβάνονται στο Παρ. I της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές και διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν τη χώρα (Red Book, Σύμ. Βέρνης, Συμ. Βόννης). Σημαντικότερο όμως είναι ότι 101 είδη πουλιών φωλιάζουν -αριθμός που κρίνεται ιδιαίτερα αξιόλογος- ενώ 66 είδη είναι μεταναστευτικά.

Τα τελευταία χρόνια η παρατήρηση των πουλιών (bird-watching) στον εν λόγω υδροβιότοπο αποτελεί έναν πόλο έλξης ενδιαφέροντος επισκεπτών επιστημόνων – φυσιολατρών. Είδη όπως καστανόχηνες, αβοκέτες, καλαμοκανάδες, μαυροπελαργοί, λευκοπελαργοί, χαλκόκοτες, ροζ φλαμίγκος, θαλασσοκόρακες, φαλαρίδες, πετροτριδίλες, λευκοτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, κύκνοι κλπ., συναντούνται στην περιοχή. Η καλύτερη εποχή για την παρατήρηση των πουλιών είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο.

Αποτελεί μια δραστηριότητα αρκετών ατόμων, η οποία προβλέπεται να σημειώσει σημαντική αύξηση στο άμεσο μέλλον με την υποδομή, που έχει εγκατασταθεί στην περιοχή, μέσω υλοποίησης σχετικών προγραμμάτων (τοποθέτηση Παρατηρητηρίων Ορνιθοπανίδας, σύσταση και λειτουργία Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης, κ.λπ.). Η συγκεκριμένη περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς είναι κατάφυτη από πεύκα, ελαιόδεντρα, καλαμιώνες, μια μεγάλη ποικιλία από σπάνια είδη χλωρίδας, όπως ορχιδέας, και αυτοφυή φυτά, που μαζί με τις εγκαταστάσεις των αλυκών προσφέρουν άφθονη τροφή και φυσικά καταφύγια σ΄ όλους τους έμβιους οργανισμούς, συμβάλλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, ενώ πέρα της οικολογικής σημασίας έχει οικονομική και αισθητική βαρύνουσα αξία για την Λέσβο.

 

Υδροβιότοπος Ντίπι – Λάρσος

Μεγάλης οικολογικής σημασίας για την περιοχή Ευεργέτουλα, είναι το υγροτοπικό σύστημα του έλους Nτιπίου – Λάρσου μαζί με τον ποταμό Ευεργέτουλα, που αποτελεί τον μεγαλύτερο καλαμιώνα στο Αιγαίο.

Το έλος Ντίπι – Λάρσος καλύπτεται, σχεδόν στο σύνολο της επιφάνειας των στάσιμων νερών, από πυκνότατους και αδιάβατους καλαμιώνες. Συνυπάρχουν υδρόφυτα και άλλα ελόφυτα, με τα νεροκάλαμα να παρουσιάζονται ως η μόνη ουσιαστικά αναπτυγμένη από πλευράς χλωριδικής σύνθεσης και χωρικής εξάπλωσης χλωρίδα. Στις ελεύθερες επιφάνειες και στους εποχιακούς ή μόνιμους νερόλακκους αναπτύσσονται τα σπάνια είδη. Η μεγαλύτερη έκταση της παράκτιας ζώνης στον Κόλπο της Γέρας καλύπτεται από αμμονιτρόφιλη βλάστηση.

O υγροβιότοπος Nτίπι – Λάρσος στις εκβολές του φιλοξενεί μεγάλο αριθμό φυτών, ερπετών, αμφιβίων, πουλιών, εντόμων και την ακριβοθώρητη πια ενυδρίδα (Βίδρα Lutra lutra). Ορισμένα είδη από αυτά χαρακτηρίζονται από τη σπανιότητά τους. Τα νερά των παραπόταμων των πηγών δημιουργούν περιοχές φυσικού κάλλους, δίνοντας τη δυνατότητα στην περιοχή να ενταχθεί, επίσης, στον Εθνικό & Ευρωπαϊκό Κατάλογο “Ειδικών Περιοχών Διατήρησης της Φύσης” του Δικτύου NATURA 2000.

 

Υδροβιότοπος Βατερών – Πολιχνίτου

Μια από τις ωραιότερες περιοχές της Λέσβου, είναι ο Πολιχνίτος στην νοτιοανατολική πλευρά του Κόλπου Καλλονής, ο οποίος αποτελεί έναν ιδιαίτερο υδροβιότοπο. Πάνω από 100 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί στην περιοχή, από τα οποία άλλα είναι αποδημητικά και άλλα όχι.

Για τους βιολόγους και τους ερασιτέχνες παρατηρητές, αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο φυσικής ιστορίας. Η παρατήρηση είναι δυνατή καθ΄ όλη την διάρκεια του έτους, ιδιαίτερα όμως την άνοιξη που υπάρχει μεγαλύτερη προσέλευση πτηνών.

Είδη όπως ερωδιοί, φαλακροκόρακες, φλαμίγκος, χαλκόκοτες, τουρλίδες, λευκοπελαργοί, νερόκοτες, είναι μερικά από τα πουλιά που μπορεί να δει κανείς. Αλλά και οι χερσαίοι βιότοποι του Πολιχνίτου, αποτελούν σημαντικά τμήματα της περιοχής.

Ερπετά, αμφίβια και προπαντός θηλαστικά, βρίσκουν καταφύγιο εκεί. Χελώνες, αλεπούδες, σαύρες, νυχτερίδες κ.ά. συμπληρώνουν το φυσικό αυτό τοπίο. Ξεχωρίζει ανάμεσα στα σπονδυλόζωα το ομορφότερο θηλαστικό του νησιού, ο Ασιατικός σκίουρος “Sciurus Anomalus” (όχι ο κοινός), ο οποίος ζει και υπάρχει μόνο εδώ.

Στην περιοχή Bατερών, στις εκβολές των ποταμών Αλμυροπόταμος και Βούρκος, υπάρχει ένας ενδιαφέρων υγροβιότοπος με διάφορα είδη πουλιών και ζώων.

Εκτός από την πανίδα, ξεχωριστή θέση κατέχει και η χλωρίδα στην περιοχή του Πολιχνίτου. Η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται, κατά κύριο λόγο, από εκτεταμένους ελαιώνες και από τη σποραδική παρουσία μικρής έκτασης θαμνώνων που συντίθενται από πουρνάρια, σχίνους, κοκορεβιθιές (Pistacia terebinthus), βελανιδιές και μεγάλες εκτάσεις τραχείας πεύκης (Pinus brutia). Στις εκβολές του Αλμυροπόταμου, οι οποίες αποτελούν μικρό υγροτοπικό σύστημα, κυριαρχεί βλάστηση καλαμιώνων με νεροκάλαμα (Phragmites australis) και ψαθιά (Typha spp). Ανάντη των εκβολών εντοπίζεται υδρόφιλη βλάστηση που συνίσταται από Nerium oleander (πικροδάφνη), αρμυρίκια (Tamarix spp.) και άλλα που συνθέτουν το μαγευτικό αυτό τοπίο.

Στην περιοχή των Βατερών συναντά κανείς το κρινάκι της θάλασσας (Pancratium maritimum), που είναι ένα πολύ σπάνιο και όμορφο, άσπρο αγριολούλουδο που φυτρώνει το Σεπτέμβριο στην παραλία Βατερών. Παρομοίως και ο αμάραντος (Limonium sinuatum), την περίοδο της άνοιξης, γεμίζει από αυτό το χαμηλό φυτό με τα μπλε – λιλά λουλούδια του την παραλία των Βατερών.

Η κόκκινη τουλίπα (Tulipa boeotica), φυτρώνει την άνοιξη, σε μια πευκόφυτη περιοχή λίγο έξω από το χωριό Βρίσα, ενώ στην περιοχή του σχολείου στη Βρίσα συναντάται η ορχιδέα (Ophrys lutea).

 

Μικροί Υδροβιότοποι Ερεσού – Δυτικής Λέσβου

Οι διάσπαρτοι μικροί υγρότοποι της Δυτικής Λέσβου, την άνοιξη που διατηρούν νερό, προσελκύουν τα μεταναστευτικά παρυδάτια και υδρόβια πουλιά και την εποχή αυτή κάθε μικρή υδάτινη επιφάνεια μπορεί να προσφέρει τροφή και ανάπαυση στους εξαντλημένους μετανάστες. Εξίσου σημαντική παράμετρος είναι η ποικιλία και ετερογένεια των επιμέρους χερσαίων βιοτόπων που μπορούν να καλύψουν έστω και πρόσκαιρα τις οικολογικές απαιτήσεις των μεταναστευτικών ειδών.

Οι περισσότεροι φυσικοί υγρότοποι της περιοχής, όπως στα Λάψανα, στη Φανερωμένη, στο Φάρος Λιμένα, στον Ποταμό Τσιχλιώτα, στις Εκβολές του Χρούσου, στο Ελάφι, στην Τεχνητή Λίμνη Μονής Πυθαρίου, στις Εκβολές Βούλγαρη – Ομβιόκαστρο, στη Σκάλα Ερεσού κλπ, είναι πολύ μικροί σε μέγεθος και συχνά αποξηραίνονται αρκετά νωρίς, ώστε να μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλους αριθμούς ατόμων πουλιών ή να υποστηρίξουν πολλά ζευγάρια κατά την αναπαραγωγή. Με αυτή την έννοια ο καθένας ξεχωριστά δεν μπορεί, σε γενικές γραμμές, να θεωρηθεί σημαντικός. Η οικολογική τους αξία όμως έγκειται στο γεγονός ότι δημιουργούν όλοι μαζί ένα δίκτυο πολύτιμων σταθμών τροφοδοσίας και ανάπαυσης για τα πουλιά και γι΄ αυτό επιβάλλεται η προστασία του συνόλου των μικρών υγροτόπων της περιοχής. Η παρουσία σημαντικών ειδών αμφιβίων και ερπετών επιβάλλει επίσης την προστασία των γλυκών νερών της σχετικά γυμνής από βλάστηση Δυτικής Λέσβου.

Στην Σκάλα Ερεσού, στις εκβολές του ποταμοχείμαρρου Χαλάνταρα ή Ψαροπόταμο, υπάρχει υδροβιότοπος με χελώνες, καθώς και μια μεγάλη ποικιλία από σπάνια είδη πτηνών που προσφέρονται για απλή παρατήρηση ή επιστημονική μελέτη καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου

 

πηγή άρθρου και φωτογραφίας:https://voreioaigaio.ert.gr/

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ