Τετάρτη 12.02.2025

Μπορεί η Ευρώπη να αντέξει τις πολιτικές Τραμπ;

Οι δηλώσεις του εν αναμονή Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, με τις οποίες δεν απέκλεισε τη χρήση στρατιωτικών μέσων για να αποκτήσουν οι ΗΠΑ τον έλεγχο του Παναμά και της Γροιλανδίας, έφεραν στο προσκήνιο το γεγονός ότι έχει ανοίξει ένα νέο ιστορικό κεφάλαιο, μια νέα εποχή στη διεθνή πραγματικότητα, όπου η συμμαχία Ευρώπης και ΗΠΑ με ισότιμους όρους ίσως τεθεί σε δοκιμασία

Η Γροιλανδία δεν είναι έδαφος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά αποτελεί αυτόνομο έδαφος του βασιλείου της Δανίας και επωφελείται από ειδικό καθεστώς το οποίο της επιτρέπει να έχει πρόσβαση σε ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, ενώ οι πολίτες της έχουν πλήρη δικαιώματα πολιτών της Ε.Ε.

Η σιγή της προέδρου της Κομισιόν για το θέμα -η οποία κατά κανόνα δεν φείδεται πρωτοβουλιών και ισχυρών δηλώσεων για όλα τα διεθνή θέματα που έχουν ανακύψει- είναι ένδειξη της αμηχανίας που διέπει όχι μόνο τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, αλλά και τις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Εξαίρεση η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, η οποία δεν κρύβει την υποστήριξή της στον Ντόναλντ Τραμπ και τις πολιτικές του.

Παρά την κλιμάκωση των δηλώσεων Τραμπ, πολλοί συνεχίζουν να επαναπαύονται ότι «δεν τα εννοεί» και ότι «δεν θα κάνει ούτε τα μισά απ’ όσα λέει».

Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη έχει υποτιμήσει συστηματικά τον Ντόναλντ Τραμπ, τώρα, αλλά και κατά την πρώτη θητεία του, παρότι αποδεικνύεται ότι ήταν από τους πρώτους που είδε και εξέφρασε πολιτικά την αλλαγή των διεθνών τάσεων.

Οταν το 2018 ως πρόεδρος επέβαλε δασμούς, ο Τραμπ κατηγορήθηκε ότι είναι πολέμιος της παγκοσμιοποίησης. Το γεγονός όμως είναι ότι η παγκοσμιοποίηση είχε αρχίσει να υποχωρεί ήδη από δεκαετίας, μετά το χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008, όπως δείχνουν τα στοιχεία για τις εμπορικές ροές.

Ο Τραμπ δεν προκάλεσε την απο-παγκοσμιοποίηση, αλλά, όπως φαίνεται εκ των υστέρων, την «είδε» πρώτος.

Η τάση δεν ανεκόπη με τους Δημοκρατικούς, αντιθέτως ο Μπάιντεν διατήρησε τους δασμούς και έκανε και βήματα παραπάνω στον προστατευτισμό, προωθώντας μαζικές κρατικές επιδοτήσεις για επενδύσεις στο έδαφος των ΗΠΑ.

Σήμερα ο Τραμπ δείχνει ότι υιοθετεί μια νέα οπτική για τη θέση των ΗΠΑ στο διεθνές σύστημα, την οποία προτίθεται να εφαρμόσει με συνέπεια, ανεξάρτητα από την ένταση και τη χρονική κατανομή των επιμέρους μέτρων που θα υιοθετήσει και των όποιων «deals» επιχειρήσει.

Κεντρική θέση στη νέα αυτή κατάσταση έχει η αντιπαλότητα των ΗΠΑ με την Κίνα, η οποία ανέρχεται σταθερά στο διεθνές σύστημα και απειλεί να αναδειχθεί εκείνη σε παγκόσμια υπερδύναμη. Η αντίληψη αυτή διαπνέει και τους Δημοκρατικούς, αλλά η διαφορά του Τραμπ είναι ότι επιδιώκει να εστιάσει στην Κίνα αποσύροντας τις ΗΠΑ από τον ρόλο του διεθνούς χωροφύλακα. Για τον σκοπό αυτό θα επιδιώξει να κλείσει άλλα μέτωπα τα οποία είναι ανοιχτά, όπως η Ουκρανία, είτε μεταφέροντας το κόστος και την προσπάθεια στους Ευρωπαίους είτε μέσα από έναν συμβιβασμό με τη Ρωσία.

Αντίθετα, η κυβέρνηση Μπάιντεν υπηρέτησε τη λογική ότι για να διασφαλίσουν οι ΗΠΑ την κυριαρχία τους πρέπει να παρεμβαίνουν παντού, ηγούμενες ενός παγκόσμιου μετώπου της Δύσης εναντίον της Ανατολής για να «σταματήσουν» την άνοδο της Κίνας όσο προλαβαίνουν.

Οι δηλώσεις του Τραμπ, μάλιστα, έδειξαν ότι μπορεί να διαπραγματευτεί με «μεσαίες» δυνάμεις, όπως κατεξοχήν η Τουρκία, προκειμένου να τις εμποδίσει να δεθούν με το κινεζικό άρμα. Ουδείς μπορεί να γνωρίζει αν θα επιχειρήσει κάτι τέτοιο και με τη Ρωσία.

Αντικειμενικά, όμως, αν η στρατηγική αυτή επιβεβαιωθεί, η Ευρώπη υποβαθμίζεται από ένας αδιαπραγμάτευτος στρατηγικός και ισότιμος εταίρος των ΗΠΑ σε έναν πόλο ανάμεσα σε αρκετούς άλλους, ο οποίος θα κληθεί να υποστηρίξει τη νέα αμερικανική οπτική σε συναλλακτική βάση. Η Ε.Ε. θα κληθεί να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες, να «βάλει πλάτη» στην επιχείρηση αναβίωσης της αμερικανικής παραγωγής, ίσως να «χαρίσει» τη Γροιλανδία ή να υιοθετήσει και εκείνη δασμούς απέναντι στην Κίνα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ευρώπη είναι ιστορικά ο φυσικός σύμμαχος και εταίρος των ΗΠΑ και αντιστρόφως.

Ωστόσο, στο νέο τοπίο είναι πιο απαραίτητη από ποτέ η χάραξη στρατηγικής για τη θέση της Ε.Ε. και τη συνεργασία με τις ΗΠΑ, η οποία θα υπηρετεί τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, όπως άλλωστε κάνει και η αμερικανική πλευρά, ανεξαρτήτως προέδρου.

Κάτι τέτοιο, όμως, δεν φαίνεται στον ορίζοντα, πολλώ μάλλον που η Ευρώπη παραπαίει πολιτικά, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που διαθέτουν ισχυρή ηγεσία.

πηγή: protothema
Array

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ