Δύο συν μία επιλογές για τον Σύριζα

Όπως το βλέπω ωστόσο τα μέλη έχουν μπροστά τους δύο συν μία επιλογές. Τα δύο «βαριά» χαρτιά, Αχτσιόγλου και Τσακαλώτο και τον «τζόκερ», για να χρησιμοποιήσω την έκφραση του Νίκου Μαραντζίδη, Κασσελάκη. Εξαιρώ, αυθαίρετα ομολογώ, τον Παππά και τον Τζουμάκα. Τον πρώτο επειδή ήταν τόσο πολύ μπλεγμένος στους μηχανισμούς εξουσίας του Σύριζα που οι πολιτικές του απόψεις έρχονται μοιραία σε δεύτερη μοίρα. Και τον δεύτερο επειδή η εκστρατεία του ήταν εξαρχής sui generis, δεν αποτελούσε συγκεκριμένη πρόταση.

Στις δημοσκοπήσεις η Εφη Αχτσιόγλου είναι η μόνη η οποία όχι μόνο προηγείται αλλά έχει και σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους, τουλάχιστον ως την εκδήλωση της υποψηφιότητας Κασσελάκη. Η ομιλία της ήταν σε αντιστοιχία με τη θέση του φαβορί. Συγκροτημένη, χωρίς γωνίες, παρουσίασε μια ολοκληρωμένη άποψη για το μέλλον του κόμματος με κύριο στόχο την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Απευθυνόταν στο σύνολο των μελών, από τους αριστερούς της «ομπρέλας» ως τους πασοκογενείς. Για να το πω διαφορετικά, ήταν μια ομιλία την οποία κάλλιστα θα μπορούσε να είχε κάνει και ο Νίκος Ανδρουλάκης. Φυσικά σε πολλά σημεία κινήθηκε σε γενικότητες, δεν τόλμησε ανοίγματα. Για έναν τρίτο θα μπορούσε να θεωρηθεί μία από τα ίδια, με πιο χαρακτηριστική ίσως την αναφορά της στην ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου.

Εκεί που η αριστερά έχει επειγόντως ανάγκη από φρέσκες ιδέες, το μόνο που ουσιαστικά βρήκε να πει ήταν η ενίσχυση της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Του τομέα δηλαδή όπου ενδημεί, φυσικά με εξαιρέσεις, η φοροδιαφυγή, η χαμηλή παραγωγικότητα και η μαύρη εργασία. Τόσο πρωτότυπο. Η κ. Αχτσιόγλου έκλεισε την ομιλία της με αναφορά στο στόχο του κόμματος που είναι ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία. Η σκοπιμότητα είναι κατανοητή. Δεν μπορεί να μην αναρωτιέσαι ωστόσο κατά πόσο τέτοιες αναφορές το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να δείχνουν πόσο μακριά από τη σημερινή πραγματικότητα είναι ένα κόμμα. Ποιος παίρνει στα σοβαρά τέτοιες μεγαλοστομίες;

Η ομιλία του κ. Τσακαλώτου είχε πολύ διαφορετικό στόχο. Με μια έννοια η παρέμβαση του θα μπορούσε να θεωρηθεί υποσημείωση στην ομιλία της Αχτσιόγλου. Δεν ανέπτυξε τόσο συγκεκριμένες θέσεις, όσο υπογράμμισε την ανάγκη οι παρεμβάσεις του Σύριζα να έχουν σαφές ιδεολογικό πρόσημο. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά του στη φορολογία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων όπου υποστήριξε ότι ο Σύριζα δεν μπορεί ποτέ να γίνει πιστευτός αν λέει ότι θα μειώσει τη φορολογία περισσότερο από τη Νέα Δημοκρατία. Μόνο αν λέει την αλήθεια, αν έχει σαφείς προτεραιότητες ακόμα και αν γίνεται δυσάρεστος μπορεί να ανακτήσει την αξιοπιστία του.

Κάλεσε μάλιστα το κόμμα να ανοίξει τη συζήτηση για αύξηση ουσιαστικά της φορολογίας ώστε να χρηματοδοτηθεί το αναπτυξιακό και το κοινωνικό κράτος. Θα την κάνουμε αυτή τη συζήτηση ή θα κάνουμε πίσω στο ονομα της κυβερνώσα αριστεράς, αναρωτήθηκε χαρακτηριστικά. Το ερώτημα για τον Τσακαλώτο είναι αν η προσέγγιση του αφορά μόνο τον αριστερό πυρήνα του κόμματος ή αν θα έχει ευρύτερη απήχηση σε όσους θα πάνε να ψηφίσουν. Η εντύπωση που έδωσε πάντως είναι ότι θα τον ικανοποιούσε απολύτως και ο ρόλος της αριστερής συνείδησης του Σύριζα.

Η ομιλία Κασσελάκη ήταν ριζικά διαφορετική από τις δύο πρώτες και ως προς το περιεχόμενο αλλά και ως προς το στιλ. Για αριστερό συνέδριο και για την κουλτούρα της αριστεράς, αποτελούσε ασφαλώς μια μεγάλη καινοτομία. Κατ αρχάς ήταν σε προσωπικό τόνο, ένα μέρος της μάλιστα αφορούσε τον ίδιο, καθώς επιχειρούσε να δώσει απαντήσεις σε επικρίσεις και επιθέσεις που έχει δεχθεί. Ψηφίστε επειδή μπορώ να νικήσω τον Μητσοτάκη ήταν η βασική του αιχμή. Ταυτόχρονα απέφυγε κάθε ιδεολογική αναφορά. Αν θέλετε κάποιον για να επιστρέψει ο Σύριζα στην αριστερή καθαρότητα, είπε χαρακτηριστικά, τότε δεν είμαι εγώ αυτός που μπορεί να το κάνει. Και οι πολιτικές του αναφορές ωστόσο δεν είχαν σχέση με τον λόγο της αριστεράς, θύμιζαν περισσότερο φιλελεύθερο ριζοσπάστη. Το κεντρικό του μήνυμα ήταν η ισότητα των ευκαιριών, να μπορούν όλοι οι Έλληνες να έχουν πρόσβαση σε αυτό που αποκάλεσε «ελληνικό,όνειρο».

Στο πλαίσιο αυτό το κύριο βάρος της παρέμβασης του αφορούσε μια κριτική στην Ελλάδα των προνομίων, των ολιγοπωλίων, του νεποτισμού, των κατεστημένων συμφερόντων και της αδιαφάνειας μέσω των οποίων η δεξιά, όπως είπε, ρημάζει την « ψυχική και πνευματική δεξαμενή του τόπου». Ένας έντιμος καπιταλισμός είναι αυτό στο οποίο προσβλέπει. Υπάρχει ακροατήριο για ένα τέτοιο μήνυμα στον Σύριζα; Οι εκλογές θα το δείξουν. Σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθεί ασφαλώς και από την τελική σύνθεση του εκλογικού σώματος. Ο χρόνος πάλι θα δείξει αν ο Κασσελάκης θα παραμείνει στο Σύριζα, εφόσον ηττηθεί, ή αν η σημερινή του ενασχόληση αποτελεί το «πολιτικό διάλειμμα ενός επιχειρηματία», όπως υποστηρίζουν επικριτές του.

Πέντε υποψήφιοι, τρεις διαφορετικές επιλογές, οι πολίτες που θα ψηφίσουν θα αποφασίσουν το δρόμο που θέλουν να ακολουθήσει ο Σύριζα. Το αν και σε ποιο βαθμό ωστόσο η νέα ηγεσία θα ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Εκτός και αν ανήκει σε αυτούς που πιστεύουν ότι η μοίρα του Σύριζα είναι ήδη προδιαγεγραμμένη.