Σε ένα δραματικά φορτισμένο πολιτικό τοπίο, με τη μοίρα της (δεύτερης) κυβέρνησης Λεκορνί να κρέμεται από μία κλωστή που κρατά στα χέρια του το Σοσιαλιστικό Κόμμα, η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2023 -στην οποία δαπάνησε τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο ο Εμανουέλ Μακρόν-, τέθηκε στον «πάγο» ως ύστατο μέσο επιβίωσης του κυβερνητικού σχήματος και αποφυγής νέας προσφυγής της Γαλλίας στις κάλπες.
Η προοπτική άμεσης κατάρρευσης της κυβέρνησης απομακρύνεται μετά τη δέσμευση του Σεμπαστιάν Λεκορνί ενώπιον της Εθνοσυνέλευσης ότι θα εισηγηθεί την αναστολή της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού έως τις προεδρικές εκλογές του 2027 – μεταρρύθμιση που αποτέλεσε «σημαία» του Εμανουέλ Μακρόν και στον αντίποδα «κόκκινο πανί» για κόμματα, κοινωνία και συνδικάτα, πυροδοτώντας πολύμηνες διαδηλώσεις για να λάβει τελικά κοινοβουλευτική έγκριση με την επίκληση του Άρθρου 49.3 του Συντάγματος που επιτρέπει την παράκαμψη της Εθνοσυνέλευσης.
Ήδη από την πρώτη -και πλέον βραχύβια στα πολιτικά χρονικά της Γαλλίας- πρωθυπουργική θητεία του, ο Σεμπαστιάν Λεκορνί είχε δεσμευτεί ότι δεν θα καταφύγει στο επίμαχο άρθρο, τη λεγόμενη «πυρηνική» επιλογή κάθε κυβέρνησης, για χάρη πολιτικού συμβιβασμού. Τη δέσμευση αυτή επανέλαβε στη χθεσινή ομιλία του για την παρουσίαση του Προϋπολογισμού, δίνοντας ταυτόχρονα το σήμα «οπισθοχώρησης» σε ό,τι αφορά την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης προκειμένου να διασφαλίσει την επιβίωση της κυβέρνησης εν όψει των κρίσιμων ψηφοφοριών επί προτάσεων μομφής την Πέμπτη.
Η αναστολή της εφαρμογής του μέτρου της αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη αποτελούσε αδιαπραγμάτευτο όρο των Σοσιαλιστών για να μην καταψηφίσουν την κυβέρνηση, ζητώντας επίσης την επιβολή «φόρου στους υπερπλούσιους», μέτρο που αντίθετα θα μπορούσε να κοστίσει στον Λεκορνί τη στήριξη των Ρεπουμπλικανών.
Κατόπιν της χθεσινής ομιλίας του Γάλλου πρωθυπουργού στην Εθνοσυνέλευση, το Σοσιαλιστικό Κόμμα -που είναι και το ίδιο εσωτερικά διχασμένο μεταξύ κεντρώας και αριστερής πτέρυγας- γνωστοποίησε πως δεν θα στηρίξει «σε αυτή τη φάση» πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης, γεγονός που σημαίνει πως θα «φθάσει» τουλάχιστον προς συζήτηση στην Εθνοσυνέλευση το σχέδιο για τον Προϋπολογισμό του 2026, αν και οι Σοσιαλιστές -που διαθέτουν καθοριστικό αριθμό εδρών- δεν εγγυώνται και τη συνέχεια.
«Θα είμαστε σε επαγρύπνηση ώστε τα λόγια σας να μετατραπούν σε πράξεις», δήλωσε ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλιστών, Μπορίς Βαγιό, απευθυνόμενος στον Λεκορνί. Μίλησε για «νίκη» στο συνταξιοδοτικό αλλά για τον Προϋπολογισμό, ήταν σαφής: «Το σχέδιό σας επιδέχεται τροποποιήσεις. Μπορείτε να υπολογίζετε σε εμάς για να το τροποποιήσουμε. Το δικό σας σημείο εκκίνησης δεν θα είναι το δικό μας σημείο τερματισμού». Το μόνο βέβαιο αυτή τη στιγμή είναι ότι το συνταξιοδοτικό θα αποτελεί το υπ’ αριθμόν 1 ζήτημα στις προεδρικές κάλπες του 2027, στις οποίες οδεύει με «φόρα» η Άκρα Δεξιά – όπως και στις κάλπες των βουλευτικών εκλογών εάν διεξάγονταν σήμερα, όπως προκύπτει από τις δημοσκοπήσεις.
Η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση των Λεπέν και Μπαρντελά και η Ανυπότακτη Γαλλία υπό τον Μελανσόν έχουν ήδη καταθέσει ξεχωριστά πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Λεκορνί, με τις σχετικές ψηφοφορίες να είναι προγραμματισμένες για το πρωί της Πέμπτης. Θα αρκούσαν 25 ψήφοι βουλευτών από το μέτωπο των Σοσιαλιστών για την κατάρρευση της κυβέρνησης. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε ήδη ανακοινώσει ότι δεν θα στήριζε τις προτάσεις μομφής Άκρας Δεξιάς και ριζοσπαστικής Αριστεράς, αφήνοντας ωστόσο ανοιχτό το ενδεχόμενο να καταθέσει τη δική του, κάτι που πλέον απομακρύνθηκε.
Πριν απευθυνθεί ο Σεμπαστιάν Λεκορνί σε μία κατακερματισμένη και βυθισμένη στην πόλωση Εθνοσυνέλευση, το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε το προσχέδιο του Προϋπολογισμού σε συνάντηση με τον Εμανουέλ Μακρόν. Η αναστολή του συνταξιοδοτικού ήταν η δύσκολη παραδοχή εκ μέρους του προέδρου πως αυτή ήταν η μόνη οδός για να διασώσει τον πρωθυπουργό και στενό του σύμμαχο. Δίχως να έχει απευθυνθεί ο ίδιος στους Γάλλους μετά τις διαδοχικές καταρρεύσεις κυβερνήσεων, το Ματινιόν μετέφερε την προειδοποίηση Μακρόν πως εάν η κυβέρνηση καταψηφιστεί, αυτό θα σημάνει επιστροφή στην πρόωρη κάλπη -μία πρόωρη κάλπη που ο ίδιος αιφνιδιαστικά έστησε πέρυσι το καλοκαίρι σε ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα με στόχο την ανάσχεση της ανόδου της Ακροδεξιάς, και το οποίο γύρισε μπούμπερανγκ σε σημείο να ζητείται πλέον και η παραίτησή του ιδίου με πρόσωπα ακόμη και από το κεντρώο μπλοκ να έχουν στραφεί εναντίον του.
Ο Μακρόν προειδοποίησε στη διάρκεια της συνεδρίασης ότι κάθε πρόταση μομφής θα ισοδυναμούσε με «πρόταση διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης», όπως δήλωσε η κυβερνητική εκπρόσωπος Μοντ Μπρεζόν.
Ο Φιλίπ Αζιόν, εκ των φετινών νικητών του Νόμπελ Οικονομίας και πρώην σύμβουλος του Μακρόν, δήλωσε ότι θεωρεί πως η αναστολή της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης θα αποτρέψει τον κίνδυνο ανόδου της Ακροδεξιάς στην εξουσία, σε περίπτωση νέων βουλευτικών εκλογών. Το κόστος της αναστολής της μεταρρύθμισης θα είναι μικρότερο από την αστάθεια που θα προκαλούσε μία ακόμη κυβερνητική κατάρρευση, επισημαίνει.
Ούτε οι Σοσιαλιστές επιθυμούν πρόωρες εκλογές, ενώ τα κεντρώα κόμματα φοβούνται απώλειες και περαιτέρω ενίσχυση της Εθνικής Συσπείρωσης σε περίπτωση πρόωρης κάλπης. Το πολιτικό σκηνικό εκτιμάται ότι πιθανότατα θα παραμείνει μοιρασμένο ο σε τρία αντίπαλα μπλοκ -Ακροδεξιά, Φιλελεύθερους και Αριστερά- δίχως κανένα να εξασφαλίζει αυτοδυναμία, γεγονός που θα καταστήσει ακόμη πιο περίπλοκη τη διακυβέρνηση και θα τροφοδοτήσει περαιτέρω την κοινωνική δυσαρέσκεια έως τις προεδρικές του 2027.
Ιδιαίτερα για τους Ρεπουμπλικανούς, το ενδεχόμενο νέων εκλογών θα έθετε επώδυνα διλήμματα. Με τα ποσοστά τους καθηλωμένα γύρω στο 10%, οι Ρεπουμπλικανοί θα αναγκάζονταν να επανεξετάσουν αν θα συμμετάσχουν σε μια κυβέρνηση υπό μια πιθανώς ενισχυμένη Άκρα Δεξιά. Κατά τους αναλυτές, ένα τέτοιο σενάριο θα αποδυνάμωνε περαιτέρω το κόμμα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το μέλλον του ως αυτόνομης πολιτικής δύναμης εν όψει των προεδρικών εκλογών.
Όπως και σε προηγούμενες κρίσεις, το τίμημα μιας σχετικής πολιτικής σταθερότητας είναι η περαιτέρω αποδυνάμωση της δημοσιονομικής προσαρμογής. Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, βρίσκεται σε παρατεταμένη πολιτική κρίση, που έχει θορυβήσει τις αγορές και γεννά αμφιβολίες για την ικανότητα της όποιας κυβέρνησης μειοψηφίας να κυβερνήσει και να εγκρίνει μέτρα περιορισμού του χρέους.
Ο νέος υπουργός Οικονομικών, Ρολάν Λεσκίρ, προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι η αναστολή της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης θα «κοστίσει δισεκατομμύρια» έως το 2027. Όπως δήλωσε χθες ο ίδιος ο Λεκορνί, η απόφαση θα «στοιχίσει» 400 εκατ. ευρώ το 2026 και 1,8 δισ. το επόμενο έτος. «Θα πρέπει, επομένως, να υπάρξει πλήρης οικονομική αντιστάθμιση, μέσω εξοικονομήσεων, όχι μέσω αύξησης του ελλείμματος», τόνισε. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας βρίσκεται ήδη πολύ πάνω από τον στόχο του 3% του ΑΕΠ που θέτει η ΕΕ, και ο Λεκορνί υπογράμμισε πως η αναστολή της μεταρρύθμισης δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εις βάρος της διεύρυνσής του. Ο Γάλλος πρωθυπουργός πρότεινε επίσης τη δημιουργία ομάδας εργασίας για τη συζήτηση του συνταξιοδοτικού συστήματος, με στόχο τη βελτίωση των συντάξεων των γυναικών και την αντιμετώπιση των κακών συνθηκών εργασίας.
Μιλώντας στην Εθνοσυνέλευση ο Σεμπαστιάν Λεκορνί υπογράμμισε την κρισιμότητα των στιγμών για τη Γαλλία, καλώντας τους βουλευτές να μην ανατρέψουν την κυβέρνησή του «εξ ορισμού», αλλά να επιλέξουν το διάλογο: «Ποιοι βουλευτές θα πουν στους πολίτες τους ότι δεν θέλουν να συζητήσουν τον Προϋπολογισμό; Δεν είναι αυτός ο πυρήνας της κοινοβουλευτικής λειτουργίας;» διερωτήθηκε. «Η κυβέρνηση θα καταθέσει προτάσεις, θα συζητήσουμε και εσείς θα ψηφίσετε», είπε κατ’ επανάληψη. Ο Λεκορνί έλαβε άμεσα στήριξη από τον Λοράν Ουκιέ, επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στην Εθνοσυνέλευση, ο οποίος δήλωσε πως η Γαλλία χρειάζεται έναν ελάχιστο βαθμό σταθερότητας.
Η επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ανυπότακτης Γαλλίας, Ματίλντ Πανό, ξεκαθάρισε ότι η θέση του κόμματός της παραμένει αμετάβλητη: «Δεν πρόκειται να συμμετάσχουμε στη δική σας σωτηρία». Από την πλευρά του, ο Ζορντάν Μπαρντελά της Εθνικής Συσπείρωσης επέμεινε επίσης σε πρόωρες εκλογές: «Στην Εθνοσυνέλευση, από τους Ρεπουμπλικανούς έως τους Σοσιαλιστές, ο φιλικός κύκλος των σωτήρων του Μακρόν παίρνει διαδοχικά τον λόγο. Ο μόνος κοινός παρονομαστής αυτής της παράλογης πλειοψηφίας […] είναι ο φόβος της κάλπης και ο φόβος του λαού».
