Τετάρτη 19.02.2025

Οι Εργατικοί έκαναν το πρώτο βήμα προς τις Βρυξέλλες και ο Φάρατζ παραμονεύει

Η εμφατική νίκη των Εργατικών στις εκλογές της 4ης Ιουλίου θα μπορούσε να δημιουργήσει ελπίδες και στις δύο πλευρές της Μάγχης ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί τώρα να επιδιώξει να αντιστρέψει τουλάχιστον ορισμένες πτυχές του σκληρού Brexit του Μπόρις Τζόνσον. Δυστυχώς, ο νέος πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δεν θα επιχειρήσει ενέργειες για στενότερη (επαν)ένταξη σύντομα. Το βασικό μήνυμα της ΕΕ από το προεκλογικό μανιφέστο των Εργατικών μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: καμία ενιαία αγορά, καμία τελωνειακή ένωση, καμία ελευθερία κινήσεων. Ο Στάρμερ είπε μάλιστα λίγο πριν τις εκλογές ότι η Βρετανία “δεν θα ξαναέμπαινε στην ΕΕ όσο ζω” (είναι 61 ετών).

Και με μια σαφή έμφαση στις εσωτερικές προτεραιότητες, ο εκλογικός συνασπισμός των Εργατικών είναι σε πιο ρευστό έδαφος από ό,τι θα πίστευε η μεγάλη του πλειοψηφία και η μετεκλογική απειλή από τη λαϊκιστική δεξιά, είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι ο Στάρμερ δεν μπλοφάρει. Δεν θα επιδιώξει βαθύτερη οικονομική ή πολιτική επανένταξη στην ΕΕ σύντομα – ακόμα κι αν έχει ορθή οικονομική λογική.

Αλλά το μανιφέστο δεσμεύτηκε να “επαναφέρει τη σχέση και να επιδιώξει να εμβαθύνει τους δεσμούς με τους Ευρωπαίους φίλους, γείτονες και συμμάχους μας”. Το Εργατικό Κόμμα έχει αρχίσει τώρα να σκιαγραφεί τι σημαίνει αυτό. Σε έναν κόσμο βαθιά ταραγμένο, οι αρχικές προτάσεις και ιδέες της είναι προσεκτικά θετικές – και η ΕΕ πρέπει να καθίσει και να τις ακούσει.

Κάτω από την πλειοψηφία, σαθρά θεμέλια

Οι Εργατικοί θα θέλουν να σημειώσουν πρόοδο, αλλά θα εξακολουθήσουν να βαδίζουν προσεκτικά στη σχέση της ΕΕ τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Κι αυτό γιατί παράλληλα με τις προεκλογικές υποσχέσεις τους, τα θεμέλια της συντριπτικής νίκης των Εργατικών (411 έδρες στις 650 με 33,7% της λαϊκής ψήφου) δεν είναι τόσο στέρεα όσο φαίνονται.

Υπογραμμίζοντας αυτό, μία από τις μεγαλύτερες ιστορίες εκλογικής νύχτας ήταν το λαϊκιστικό Reform UK του Νάιτζελ. Κέρδισε μόνο πέντε έδρες, αλλά συγκέντρωσε το 14,3% των λαϊκών ψήφων, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση συνολικά. Σίγουρα πιο ανησυχητικό για τον Στάρμερ, το Reform ήρθε δεύτερο σε 98 εκλογικές περιφέρειες, σχεδόν πάντα τερματίζοντας λίγο πίσω από τους… Εργατικούς. Ο Φάρατζ θα εκμεταλλευτεί τώρα κάθε ευκαιρία που μπορεί για να επιτεθεί στη νέα κυβέρνηση και ο Στάρμερ πρέπει να λάβει αυτή την απειλή στα σοβαρά. Ο πρώην ευρωβουλευτής δεν θα διστάσει να νικήσει τη νέα κυβέρνηση με το σφυρί της ΕΕ, εάν του δοθεί η ευκαιρία. Στην πραγματικότητα, ο δεξιός Τύπος υπέρ του Brexit έχει ήδη αρχίσει να προειδοποιεί για μια “υποχώρηση του Brexit”.

Μετά, υπάρχουν οι χαμένοι Συντηρητικοί. Μια μάχη για την ψυχή του κόμματος έχει ξεκινήσει και αν κερδίσει η λαϊκιστική φατρία των αρχι-Brexiteer, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια συμμαχία – ή ακόμα και σε συγχώνευση – με το Reform για να επανενώσει τη δεξιά πτέρυγα της βρετανικής πολιτικής.

Αυτό θα ήταν εφιάλτης για τους Εργατικούς. Ο μεγαλύτερος αλλά εύθραυστος εκλογικός συνασπισμός του χτίστηκε στην επιθυμία των περισσότερων Βρετανών να εκδιώξουν τους Συντηρητικούς με κάθε κόστος, παρά σε οποιαδήποτε μεγάλη αγάπη για αυτό που πρόσφεραν οι Εργατικοί. Η δεξιά –όποια μορφή κι αν πάρει τελικά– που κατηγορεί δυνατά τους Εργατικούς ότι απαρνήθηκαν τις δεσμεύσεις τους στην ΕΕ θα μπορούσε να απομακρύνει δυνητικά ένα αξιοπρεπές κομμάτι αυτού του συνασπισμού, ειδικά καθώς ο Στάρμερ έχει ανοιχτά υποσχεθεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στην πολιτική.

Η Βρετανία αρχίζει να περιγράφει τις ιδέες της

Ανεξάρτητα από το εγχώριο τεντωμένο σκοινί που θα πρέπει να περπατήσει ο Στάρμερ, οι Εργατικοί έχουν ήδη επιβεβαιώσει μέσω δύο νεοδιορισθέντων υπουργών ότι επιδιώκουν βελτιωμένες εμπορικές σχέσεις με την ΕΕ και “πλήρη επαναφορά” της σχέσης της Βρετανίας με την Ευρώπη, όλα με τρόπους που οι Εργατικοί μπορούν να υποστηρίξουν ότι δεν παραβιάζει τις προεκλογικές δεσμεύσεις τους.

Ο υπουργός Επιχειρήσεων και Εμπορίου Τζόναθαν Ρέινολντς, κατά τη διάρκεια των πρωινών τηλεοπτικών συνεντεύξεων της Κυριακής, τόνισε “πρακτικές” και “λογικές” λύσεις για τη βελτίωση του εμπορίου. Αυτά περιλαμβάνουν την αμοιβαία αναγνώριση των προσόντων και την “εκμετάλλευση στο έπακρο της επικάλυψης” της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου που έχουν τα ίδια πρότυπα για τα τρόφιμα και τα ποτά. Αυτό δίνει στους ηγέτες της ΕΕ μια καλή ένδειξη για το τι πιθανότατα θα υποβάλει η Βρετανία όταν η εμπορική συμφωνία του Τζόνσον θα επανεξεταστεί το επόμενο έτος.

Εν τω μεταξύ, ο Ντέιβιντ Λάμι σχεδόν αμέσως μετά τον διορισμό του ως Υπουργός Εξωτερικών, ξεκίνησε μια περιοδεία για να συναντήσει τους ομολόγους του στη Γερμανία, την Πολωνία και τη Σουηδία. Σε ένα προδημοσιευμένο άρθρο, τόνισε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία, ότι οι Εργατικοί είναι βαθιά αφοσιωμένοι στο ΝΑΤΟ και ότι επιδιώκουν να συνεργαστούν με τους Ευρωπαίους συμμάχους τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής έκτακτης ανάγκης.

Αναμφισβήτητα η πιο εντυπωσιακή πρόταση είναι για “ένα φιλόδοξο και ευρείας εμβέλειας Σύμφωνο Ασφαλείας ΗΒ-ΕΕ” που ορίζει την ασφάλεια με την ευρεία του έννοια. Η Τερέζα Μέι ήθελε κάτι παρόμοιο το 2017, αλλά η ΕΕ ήταν πολύ επιφυλακτική εκείνη την εποχή.

Ωστόσο, ο κόσμος του 2024 είναι πολύ διαφορετικός από αυτόν του 2017. Μετά από μερικά ταραχώδη χρόνια, η ασφάλεια βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του μυαλού των πολιτικών ηγετών παντού. Ως εκ τούτου, οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά την πρόταση λόγω της ακόμη σημαντικής αμυντικής εμπειρογνωμοσύνης της Βρετανίας. Πιθανότατα θα μάθουν περισσότερα όταν η Βρετανία φιλοξενήσει την τέταρτη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας αργότερα τον Ιούλιο.

Η επαναφορά της σχέσης ΕΕ-ΗΒ είναι δυνατή – και επιθυμητή

Αν και είναι κατανοητό ότι οι ηγέτες της ΕΕ δεν θέλουν να θεωρηθούν ότι δίνουν παραχωρήσεις στη χώρα που έφυγε, θα πρέπει να συνεχίσουν να δεσμεύονται με ανοιχτό μυαλό και με την κατανόηση ότι οι Βρετανοί (επιτέλους) θέλουν να συνεργαστούν μαζί τους με σεβασμό και καλή πίστη. Επίσης, θα είναι φυσικά προσεκτικοί σχετικά με την τάση της Βρετανίας να προσπαθεί να μαζέψει οφέλη. Ο στόχος θα πρέπει να είναι η ανοικοδόμηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ενώ οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις θα περιλαμβάνουν πάντα λίγο “κέικ” από όλες τις πλευρές, οι Εργατικοί θα πρέπει να κατανοήσουν ότι η υπερβολική λαιμαργία δεν θα εξυπηρετούσε τον στόχο τους να επαναφέρουν τη σχέση.

Ωστόσο, οι αρχικές πρωτοβουλίες του Εργατικού Κόμματος – στις πρώτες 72 ώρες της θητείας τους – να επιδιώξει μια επαναφορά μέσω πρακτικών, λογικών και (πιθανώς) εφαρμόσιμων προτάσεων είναι και οι δύο ελπιδοφόρες και θα πρέπει να θεωρηθούν γνήσιες. Επιθυμεί ανοιχτά μια ισχυρότερη εταιρική σχέση με την ΕΕ και σε μια περίοδο μεγάλης παγκόσμιας αστάθειας, αυτό θα πρέπει να χαιρετιστεί γενικά. Είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να ακούει με σεβασμό τι έχει να πει – και στη συνέχεια να απαντά με το ίδιο είδος. Μετά από χρόνια έντασης και δυσπιστίας και από τις δύο πλευρές, για να παραθέσω έναν από τους πιο γνωστούς πολιτικά χρωματισμένους ύμνους της Βρετανίας, τα πράγματα μπορούν μόνο να γίνουν καλύτερα.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.  

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου

Array

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ