ΥΓΕΙΑ - 12/04/2025 - 10:00 μμ
Πολυσυντροφικότητα ή μονογαμία; Ποια σχέση εγγυάται την πορεία προς την ευτυχία – Η απάντηση θα σας εκπλήξει
Νέα μελέτη υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι μπορούν να αντλήσουν ικανοποίηση από μορφές σχέσεων εκτός των παραδοσιακών μοτίβων
Από τα παιδικά παραμύθια, μέχρι τις πολιτιστικές αφηγήσεις και τις θρησκευτικές διδασκαλίες, μαθαίνουμε από μικροί ότι υπάρχει ένας και μοναδικός δρόμος για την προσωπική ευτυχία: Η εύρεση ενός ιδανικού συντρόφου, με τον οποίο θα δημιουργήσουμε μαζί μια παραδοσιακή οικογένεια. «Αυτός είναι ο σκοπός του ανθρώπου», ακούμε συχνά τους μεγαλύτερους να λένε. Η πεποίθηση ότι οι μονογαμικές σχέσεις είναι η μόνη λογική εξέλιξη των πραγμάτων είναι τόσο ισχυρή, ακόμη και στις σύγχρονες κοινωνίες, που διαμορφώνει προσωπικές επιλογές, δημόσιες πολιτικές, ακόμη και πρακτικές υγειονομικής περίθαλψης.
Πόσο αλήθεια είναι, όμως, αυτό; Και γιατί οι ερευνητές ονομάζουν αυτό το φαινόμενο «μύθο της μονογαμίας»;
Μια πρωτοποριακή ανασκόπηση που δημοσιεύεται στο The Journal of Sex Research έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη μακροχρόνια ιδέα. Αναλύοντας τα δεδομένα σχεδόν 25.000 ατόμων, οι ερευνητές δεν διαπίστωσαν «καμία αξιοσημείωτη διαφορά στο βαθμό ικανοποίησης μεταξύ των ατόμων που βρίσκονται σε μονογαμικές σχέσεις και όσων εξερευνούν άλλες μορφές συνύπαρξης».
Επανεξετάζοντας την «ιδανική» σχέση
Η έρευνα με επικεφαλής τον Joel R. Anderson του Πανεπιστημίου La Trobe, είναι η πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα στη σύγκριση των επιπέδων ικανοποίησης από διαφορετικές δομές σχέσεων. Τα ευρήματα είναι σαφή: Η άποψη ότι οι μη μονογαμικές σχέσεις είναι εγγενώς ασταθείς ή λιγότερο ικανοποιητικές δεν ευσταθεί.
Παρά τον αυξανόμενο όγκο στοιχείων που υποστηρίζουν αυτή την άποψη, η μονογαμία εξακολουθεί να θεωρείται το ιδανικό μοντέλο σχέσης, ιδίως στις δυτικές κοινωνίες. Οι πολιτιστικές παραδόσεις και οι θρησκευτικές αξίες ενισχύουν αυτή την πεποίθηση. Πολλοί υποθέτουν ότι οδηγούν σε καλύτερη συναισθηματική σταθερότητα, ισχυρότερες δεσμεύσεις και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη – ισχυρισμοί που η νέα έρευνα αμφισβητεί.
Εξερευνώντας εναλλακτικές μορφές σχέσεων
Η μελέτη εξέτασε έρευνες που διεξήχθησαν μεταξύ 2007 και 2024, κυρίως σε δυτικά έθνη όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία.
Οι ερευνητές ανέλυσαν διάφορες μορφές συναινετικής μη μονογαμίας, όπως:
- Πολυγαμία – διατήρηση πολλαπλών δεσμεύσεων.
- Ανοιχτές σχέσεις – σεξουαλικές σχέσεις εκτός της κύριας σχέσης.
- Swinging – σεξουαλικές εμπειρίες εκτός της κύριας σχέσης, συχνά στο πλαίσιο οργανωμένων εκδηλώσεων.
- Σχεδόν μονογαμικές σχέσεις – κυρίως μονογαμικές σχέσεις με περιστασιακές, αμοιβαία συμφωνημένες εξαιρέσεις.
Τα άτομα σε αυτούς τους τύπους σχέσεων ανέφεραν παρόμοια επίπεδα ικανοποίησης τόσο στη ρομαντική, όσο και στη σεξουαλική τους ζωή με αυτά των ατόμων σε μονογαμικές σχέσεις. Είναι ενδιαφέρον, μάλιστα, ότι ορισμένες μορφές μη μονογαμίας -ιδιαίτερα οι σχεδόν μονογαμικές σχέσεις- παρουσίασαν ακόμη και ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά ικανοποίησης. Ομοίως, τα πολυγαμικά άτομα και οι swingers ανέφεραν ελαφρώς υψηλότερη σεξουαλική ικανοποίηση.
Ο ρόλος της εμπιστοσύνης και της επικοινωνίας
Ένα από τα πιο εκπληκτικά ευρήματα ήταν ότι τα άτομα σε μη μονογαμικές σχέσεις φάνηκε να έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις σχέσεις τους απ’ ό,τι οι μονογαμικοί. Επιπλέον, οι βαθμολογίες τους για τη δέσμευση, την οικειότητα και το πάθος ήταν στα ίδια επίπεδα με εκείνες των ατόμων σε μονογαμικές σχέσεις. Αυτό αμφισβητεί την κοινή πεποίθηση ότι οι μη μονογαμικές σχέσεις στερούνται εμπιστοσύνης ή σταθερότητας, κάνοντας τους ερευνητές να υποστηρίζουν ότι η διατήρηση πολλαπλών σχέσεων μπορεί στην πραγματικότητα να ενισχύσει τις σχέσεις, αφού απαιτεί μεγαλύτερη επικοινωνία, διαφάνεια και συναισθηματική νοημοσύνη.
Καταρρίπτοντας τον μύθο
Οι μελέτες δείχνουν ότι συχνά η μη μονογαμία αντιμετωπίζεται και από τους ειδικούς ψυχικής υγείας ως ένδειξη αστάθειας ή δυσλειτουργίας, κάτι που ενδεχομένως βλάπτει τη συμβουλευτική προσέγγιση.
Δεδομένου ότι περίπου το 5% των ενηλίκων εμπλέκεται σήμερα σε μη μονογαμικές σχέσεις -και το 20% τις έχει δοκιμάσει κάποια στιγμή- η έρευνα αμφισβητεί τους άκαμπτους ορισμούς σχετικά με το τι χρειάζεται μια σχέση για να πετύχει και επιβεβαιώνει ότι η συναινετική μη μονογαμία μπορεί να είναι εξίσου ικανοποιητική, υπό την προϋπόθεση ότι η δομή της σχέσης ευθυγραμμίζεται με τις ατομικές ανάγκες και αξίες.
