Πώς διαλέγουμε αρχηγό κόμματος;

Τα κόμματα τους επιλέγουν για να παρασύρουν αφελείς ψηφοφόρους, έχοντας όμως προηγουμένως εξασφαλίσει ότι ουσιαστικά αυτοί δεν θα παίξουν κανένα ρόλο, δεν θα ανακατέψουν την κομματική “σούπα”. Απλώς φέρνουν ψήφους. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ όμως η κατάσταση ξέφυγε από τον κομματικό έλεγχο. Ο πρώην Πρόεδρος του κόμματος επέβαλε έναν εξωκομματικό – είναι αμφίβολο αν ήταν και ψηφοφόρος του κόμματος παλιότερα – ως αρχηγό για τους δικούς του λόγους. Και ολόκληρος ο κομματικός μηχανισμός, έμεινε … εκτός κόμματος. Ο Κασσελάκης δεν ήταν διάσημος, είχε όμως λαμπερό χαμόγελο και είναι πολύ “μοντέρνος” τύπος και έτσι κατέκτησε τους ψηφοφόρους.

Αυτό που κυρίως αποδεικνύεται είναι πως μόνο ο Τσίπρας γνώριζε πραγματικά τι είναι το κόμμα που δημιουργήθηκε από τη συσπείρωση γύρω του. Και το κόμμα δεν ήταν αριστερό, όπως νόμιζαν τα αριστερά στελέχη του. Ήταν ένα συνοθύλευμα ψηφοφόρων από όλες τις παρατάξεις, ένα πλήθος αντισυστημικών, που πλαισίωσε μια μικρή ομάδα παλιών αριστερών του Συνασπισμού και των Συνιστωσών, αποκτώντας μια ψευδεπίγραφη αριστερή ταμπέλα. Και για αυτό ο Κασσελάκης σάρωσε στους ψηφοφόρους, ενώ τα αριστερά στελέχη ψάχνουν τώρα διέξοδο – μάλλον εκτός κόμματος.

Ουσιαστικά αυτό που φαίνεται να συμβαίνει είναι ότι οι ψηφοφόροι δεν “τσιμπάνε” πια στις αριστερές και δεξιές ταμπέλες, έχουν άλλα κριτήρια στις επιλογές τους, θεωρούν ίσως ότι οι πολιτικές μεταξύ των κομμάτων δεν διαφέρουν και πολύ και θέλουν να δοκιμάζουν νέα πρόσωπα. Το ίδιο συνέβη και με τον Ν. Ανδρουλάκη, που μπορεί να είναι παιδί του κομματικού σωλήνα, αλλά ήταν νέο πρόσωπο, άφθαρτο σε σχέση με τον Γ. Παπανδρέου και τον Α. Λοβέρδο. Το ίδιο σε κάποιο βαθμό έγινε με τον Κ. Μητσοτάκη που ήταν, παρά την οικογενειακή του ιστορία, το νέο πρόσωπο στη ΝΔ έναντι των Καραμανλικών και των παραδοσιακών βουλευτών της λαϊκής δεξιάς.

Κι οι τρεις, Μητσοτάκης, Ανδρουλάκης, Κασσελάκης, όπως και ο Α. Τσίπρας νωρίτερα, ήταν νεότεροι από τους συνυποψηφίους τους και αδοκίμαστοι. Και οι τρεις ήταν σε κάποιο βαθμό αουτσάιντερ και όχι φαβορί. Ίσως κάποιος ειδικός αναλυτής να μπορεί να αναλύσει βαθύτερα αυτές τις πρώτες παρατηρήσεις και να βγάλει πιο έγκυρα συμπεράσματα και μια καλύτερη ερμηνεία για το τι ζητάει η κοινωνία από τους πολιτικούς.

Το ζήτημα τώρα είναι να δούμε πώς θα εξελιχθεί η περίπτωση Κασσελάκη και πώς θα συγκριθεί κάποια στιγμή, αν “επιβιώσει” πολιτικά, έναντι του Ανδρουλάκη και του Μητσοτάκη.
Πάντως η επιλογή επικεφαλής κομμάτων από τους ψηφοφόρους, από τη βάση, είναι μια υπόθεση που πρέπει να αξιολογήσουν τα κόμματα, ιδιαίτερα όταν μπορεί να ψηφίσει οποιοσδήποτε θέλει, είτε είναι μέλος, είτε εγγραφόμενος την ημέρα των εκλογών. Ενώ μοιάζει πολύ δημοκρατική, δεν είναι βέβαιο ότι είναι η συμφέρουσα τα κόμματα μέθοδος.

Διότι η επιλογή αρχηγού κόμματος, που σημαίνει επιλογή πιθανού μελλοντικού Πρωθυπουργού, ίσως είναι επικίνδυνο να γίνεται με κριτήρια δημοφιλίας ή καλλιστείων. Υποτίθεται ότι τα κόμματα έχουν ιδεολογία, συγκεκριμένη πολιτική ταυτότητα, κυβερνητικό πρόγραμμα, αξιολογημένα στελέχη που εκπροσωπούν τους ψηφοφόρους στη Βουλή και ίσως και στην μελλοντική κυβέρνηση. Αν δεν τα έχουν όλα αυτά, για ποιον λόγο υπάρχουν;

Εναλλακτικά, αν εγκαταλειφθεί η εκλογή Προέδρου του κόμματος από τη βάση, οι πρόεδροι εκλέγονται από τα όργανα του κόμματος. Στην περίπτωση των αριστερών του ΣΥΡΙΖΑ πάντως, το μεγάλο μάθημα που πήραν είναι ότι τον αρχηγό των αριστερών κομμάτων πρέπει να τον εκλέγει το politburo – στα πρότυπα της ΕΣΣΔ – και όχι οι ψηφοφόροι. Κάτι ξέρει το ορθόδοξο ΚΚΕ…