Πώς οι διεθνείς κρίσεις αλλάζουν τα δεδομένα στην ελευθερία των θαλασσών

Είναι γνωστό πως ο τριετής πλέον πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης, οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ταΐβάν αλλά και η πιο πρόσφατη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή έχουν προκαλέσει αναταραχή στη ναυσιπλοΐα, ωστόσο, εγείρουν ένα ακόμα πιο ανησυχητικό ερώτημα σχετικά με την Ελευθερία των θαλασσών. Η σύγχρονη οικονομία στηρίζεται σε αυτόν τον κανόνα, σύμφωνα με τον οποίο η ανοικτή θάλασσα είναι ελεύθερη για όλους.

Ξαφνικά, αυτό φαίνεται να απειλείται.

Ο πόλεμος στη Γάζα έχει πλέον εξαπλωθεί σε γειτονικές χώρες, αναζωπυρώνοντας τις εντάσεις ανάμεσα σε διαχρονικούς αντιπάλους και «ξυπνώντας» το θηρίο της πειρατείας, μετά από μια περίοδο ύφεσης. Στην Ερυθρά Θάλασσα, οι Χούθι στοχεύουν εμπορικά πλοία, προκαλώντας τετραπλασιασμό των ναύλων και δηλώνοντας ότι τα αμερικανικά πλοία δεν είναι ευπρόσδεκτα μια από τις σημαντικότερες θαλάσσιες οδούς του παγκοσμίου εμπορίου.

Στην Ευρώπη, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει μετατρέψει τη Μαύρη Θάλασσα σε διάδρομο για πολεμικά πλοία και νάρκες, στον οποίο πλέουν φορτωμένα με σιτηρά πλοία μεταφοράς χύδην φορτίων. Κοντά στο Κέρας της Αφρικής ή στο Στενό της Μαλάκκα, η πειρατεία έχει επιστρέψει, περιορίζοντας τη θαλάσσια κινηση.

Στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, το Πεκίνο διεκδικεί τον έλεγχο σε τμήματα που αποτελούσαν επί μακρόν διεθνή ύδατα, ενώ η προσπάθειά του να επανενώσει την Ταϊβάν με την ηπειρωτική χώρα εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη μελλοντική διέλευση από τα Στενά της Ταϊβάν.

Οι ανοιχτοί ωκεανοί επέτρεψαν στην παγκόσμια οικονομία να ανακάμψει μετά από τους πολέμους του 20ού αιώνα. Τον περασμένο αιώνα, οι ισχυρότερες ναυτικές δυνάμεις του κόσμου συνεργάζονταν για την ασφάλεια των θαλασσών, ωστόσο σήμερα είναι δύσκολο για τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα να συνεργαστούν σε μια κοινή επιχείρηση.

Με τα πλοία να διακινούν πάνω από το 80% των παγκόσμιων αγαθών, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, οι κυβερνήσεις από την Ευρώπη έως την Ασία που έχουν συνηθίσει σε ασφαλείς θάλασσες θέλουν να κρατήσουν ανοιχτά τα ζωτικής σημασίας θαλάσσια περάσματα, ιδίως τη Διώρυγα του Σουέζ, τα στενά της Ταϊβάν και το Κέρας της Αφρικής.

Από τότε που οι Χούθι κατέλαβαν το Galaxy Leader τον Νοέμβριο, οι τιμές των ναύλων από τη Σαγκάη στη Γένοβα έχουν τετραπλασιαστεί. Οι σιίτες παραστρατιωτικοί, που ελέγχουν μέρος της Υεμένης και υποστηρίζονται από το Ιράν, έχουν κλιμακώσει τις επιθέσεις τους κατά εμπορικών πλοίων. Δηλώνουν έτσι – όπως υποστηρίζουν – την αλληλεγγύη τους με τους με τους Παλαιστίνιους – και χτυπούν πλοία ισραηλινών συμφερόντων και μη. Τα πλήγματά τους έχουν αναγκάσει τις ναυτιλιακές να ανακατευθύνουν τα πλοία τους, υπό τον φόβο νέων χτυπημάτων.

Το αμερικανικό και το βρετανικό πολεμικό ναυτικό ανέλαβαν να εξασφαλίσουν την ασφαλή διέλευση των πλοίων που διέρχονται από τη διώρυγα του Σουέζ, ανεξαρτήτως σημαίας ή προορισμού. Την τελευταία φορά που το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ παρείχε τόσο εκτεταμένη ασφάλεια για μη αμερικανικά πλοία ήταν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στην Ερυθρά Θάλασσα, η ναυτιλιακή Maersk δήλωσε ότι θα σταματήσει να στέλνει πλοία με σημαία ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι το πέρασμα της Ερυθράς Θάλασσας που προστατεύουν οι ΗΠΑ χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από πλοία που είτε μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο είτε φέρουν κινεζική σημαία. Ανώτερος ηγέτης των Χούθι δήλωσε ότι τα κινεζικά και ρωσικά πλοία θα γλιτώσουν από τα πλήγματά τους, καθώς η Μόσχα όσο και το Πεκίνο απέφυγαν να εμπλακούν στρατιωτικά.

Το παράδειγμα των Χούθι εγείρει ανησυχίες για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα: ότι δηλαδή περνάμε σε μια εποχή όπου σημασία έχει η προέλευση του πλοίου για την ασφαλή διέλευσή του. Η Ρωσία έχει ήδη κατασκευάσει έξι ναυτικές βάσεις στην Αρκτική για να ενισχύσει ένα άλλο πλεονέκτημα: Μια σύντομη διαδρομή από την Ευρώπη προς την Κίνα, την οποία η Μόσχα θα μπορούσε εύκολα να κλείσει στα πλοία που συναλλάσσονται με οποιοδήποτε έθνος εξοπλίζει την Ουκρανία.

ΠΗΓΗ:

https://www.liberal.gr