Τις πταίει

Αφού ξεκαθαρίσουμε ότι κανένα σύστημα τεχνολογίας, με όσες ασφαλιστικές δικλίδες κι αν παρέχει, δεν μπορεί να υποκαταστήσει το ανθρώπινο σφάλμα, το λάθος ή την ολιγωρία ενός ή περισσοτέρων ανθρώπων (γι’ αυτό άλλωστε και έχουμε αεροπορικά δυστυχήματα σε έναν κλάδο όπου τα συστήματα ασφαλείας είναι σχεδόν τέλεια) -μπορεί βέβαια να το προλάβει, αλλά όχι πάντοτε-, ας διατρέξουμε σύντομα στη σημερινή υπόθεση και στο γιατί δεν υπήρξε εκεί τεχνολογική δικλίδα ασφαλείας.

Αφού τονίσουμε ότι για δεκαετίες -πλην ελαχίστων περιπτώσεων- τα τρένα λειτουργούν ασφαλώς στην Ελλάδα χωρίς αυτά τα προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας, αλλά με βάση κανονισμούς ασφαλείας. Και ειδικά τον Γενικό Κανονισμό Κίνησης που είναι και νόμος του κράτους.

Εδώ λοιπόν και περίπου 20 χρόνια υπάρχουν παγκοσμίως διάφορα συστήματα ηλεκτρονικού ελέγχου της κίνησης των τρένων και διασφάλισης-αποφυγής δυστυχημάτων, συγκρούσεων κ.λπ. Στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε για το περίφημο πλέον (έγινε γνωστό λόγω του δυστυχήματος) European Train Control System (ETCS), το οποίο το ελληνικό κράτος υπέγραψε για να εγκαταστήσει το 2008.

Το σύστημα αυτό προσαρμόζεται, για την ακρίβεια «κρεμιέται», πάνω στα καλώδια χαλκού στις ράγες του τρένου και ελέγχεται έτσι ηλεκτρονικά η διέλευση των βαγονιών. Οταν ηλεκτρονικά διαπιστωθεί ότι ένα τρένο πάει για πρόσκρουση πάνω σε άλλο, βαράει συναγερμός και αυτομάτως κόβεται η ταχύτητα και στα δύο.

Το 2009, που μπήκε η χώρα στα μνημόνια, στο χάος και στη φτώχεια, λένε πηγές του ΟΣΕ, ξεκίνησε και μια μαζική λεηλασία των καλωδίων χαλκού από τις ράγες των τρένων, με αποτέλεσμα να καταστεί ανενεργή η σηματοδότηση σε εκατοντάδες χιλιόμετρα του σιδηροδρομικού δικτύου. Και μαζί φυσικά και αδύνατη η εγκατάσταση του συστήματος ETCS.

Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014 χάθηκε χρόνος μέσα στη φτώχεια και την οικονομική δυσπραγία της χώρας και δεν έγινε τίποτα, το ETCS δεν προχώρησε καθόλου. Ερχόμαστε λοιπόν στον Σεπτέμβριο του 2014 όπου υπογράφεται η σημερινή σύμβαση της ΕΡΓΟΣΕ (717) για να τοποθετηθεί το σύστημα ασφαλείας ETCS, το οποίο, παρότι εκ της συμβάσεως προκύπτει ότι έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια, μέχρι το 2017 είχε καλύψει μόνο το 32% του συμβατικού αντικειμένου. Τον Οκτώβριο του 2018 το έργο «κόλλησε» για τα καλά, αφού η μνημονιακή Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου τα φρέναρε όλα, εικάζω εξαιτίας της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας.


Συνολικά, για να ξεκαθαρίσουμε την πολιτική διάσταση του θέματος, επί ΣΥΡΙΖΑ, τα 4,5 χρόνια διακυβέρνησής του, το έργο ETCS για την ηλεκτρονική επιτήρηση και ασφάλεια των σιδηροδρόμων υλοποιήθηκε στο 30%, τα δε τελευταία δύο έτη διακυβέρνησής του, 2017-19, δεν έγινε τίποτα.
Από το 2019, επί Ν.Δ., το 30% της κάλυψης από το ETCS έγινε 70% του ίδιου έργου και η κυβέρνηση λέει ότι θα τελείωνε μέχρι τον Σεπτέμβριο του έτους.

Πού οφείλονται λοιπόν αυτές οι μοιραίες, όπως αποδεικνύεται, καθυστερήσεις;

Η γνώμη μου είναι ότι οφείλονται σε έναν συνδυασμό λόγων και αιτίων που συνθέτουν ακόμα και σήμερα αυτό που είχε πει σε ένα αντίστοιχα τρομακτικό δυστύχημα της εποχής του, το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα», ο Κώστας Σημίτης. Γραφειοκρατία και δεκάδες δικαστικές προσφυγές, με αποφάσεις που κάνουν να βγουν χρόνια είτε λόγω πεπαλαιωμένου συστήματος, είτε εκ του πονηρού, μπόλικη διαπλοκή Ελλήνων ολιγαρχών, εργολάβων, μικρών ή μεγάλων συμφερόντων.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, άνθρωποι της Bombardier κόλλαγαν το έργο στην αρχή, μετά όταν το πήρε μια άλλη ξένη εταιρεία, η Alstom σε κοινοπραξία με την Ακτωρ, άρχισε η ελληνική πλευρά τα γνωστά εργολαβικά κόλπα με προσφυγές για το ποιος θα πληρώσει ποιον και κατέληξε σε τεράστιες καθυστερήσεις.

Μικρά, μεγάλα και μεσαία συμφέροντα.

Από κλεφτρόνια που άρπαζαν τον χαλκό σε συνέργεια με υπαλλήλους του ΟΣΕ, μέχρι διεθνή και ελληνικά οργανωμένα συμφέροντα που και σήμερα ετοιμάζονται να συμμετάσχουν στα προβλεπόμενα έργα των 5 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης.

Για να μη λειτουργούμε αφοριστικά, τα τελευταία χρόνια, και ειδικά στον συγκεκριμένο χώρο των δημοσίων έργων, έχει μπει μια τάξη και έχουν αλλάξει αρκετά, γίνονται προσπάθειες εκσυγχρονισμού και εξορθολογισμού σε όλο το κράτος. Και γι’ αυτό άλλωστε και το συγκεκριμένο έργο προχώρησε αρκετά και θα τελείωνε σε λίγους μήνες.

Το τρομακτικό αυτό δυστύχημα γεμίζει όλους τους κανονικούς ανθρώπους -και όχι αυτούς που νομίζουν ότι θα επωφεληθεί το κόμμα τους από το αθώο αίμα- με θλίψη και οργή και για το ανθρώπινο λάθος, που δεν είναι ένα αλλά αρκετά. Και φυσικά από αγανάκτηση γιατί δεν είχε τελειώσει μια υπόθεση εγκατάστασης ηλεκτρονικού συστήματος ασφαλείας που θα έπαιρνε δυο-τρία χρόνια σε ένα ευρωπαϊκό κράτος κι εδώ μας ταλαιπωρεί από το 2008.

Ας σκεφτεί ο καθένας από εμάς πώς και ποιος ή ποιοι μπορεί να τα αλλάξουν και φυσικά ας μας πουν και τα κόμματα τι προτείνουν στις εκλογές.