ΛΗΜΝΟΣ & ΑΓ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ - 20/01/2022 - 2:30 μμ

Αρχαίες καταβολές των Σανταίων… Οι Σίντες της Λήμνου

Γράφει ο Παναγιώτης Μωυσιάδης

Αποτελεί γεγονός, πως οι γνώσεις των ποντίων ιστορικών χάνονται στα βάθη των αιώνων, όσον αφορά στην ιστορία της ευρύτερης περιοχής του Πόντου και της ιδιαίτερης πατρίδας τους.

Μία από τις περιοχές του Πόντου, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη και διάσωση των Ελλήνων, είναι η ιστορική επτάκωμη Σάντα, που στην περίοδο της ακμής της αριθμούσε 12.000 Έλληνες που συγκροτούσαν τις εφτά ενορίες της.

Είναι αλήθεια, πως δεν υπάρχει καταγεγραμμένος ιστορικός αποικισμός των ποντιακών πόλεων και χωριών . Οι επικρατέστερες εικασίες διασώζονται από τις φθίνουσες αναφορές των παλαιοτέρων ,συνήθως δημοδιδασκάλων, για την αρχαία προέλευση των κατοίκων…

Η Σάντα είναι μία από τις λιγοστές περιπτώσεις όπου γίνονται αναφορές στις αρχαίες αυτές καταβολές ,κάτι που θα πρέπει να μας προξενήσει το ενδιαφέρον προκειμένου να αναζητήσουμε τους αρχαίους δρόμους του ΄Β ελληνικού αποικισμού προς τις ποντιακές πόλεις και τους οικισμούς.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η προέλευση της ονομασίας των Σιντών ή Σινδών, η οποία προέρχεται από την λυδική λέξη ΄΄Σάνδων΄΄ που σημαίνει ο ήλιος.

Ένας ιερός ορισμός για την εποχή που οι Σάνδοι ή Σίνδοι προκαθόριζαν τις τύχες λαών και περιοχών… Ο Σανταίος καθηγητής του Φροντιστηρίου της Τραπεζούντας και πρώτος Ιστορικός της Σάντας, Φίλιππος Χειμωνίδης, στο βιβλίο του : ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΑΝΤΑΣ, ένα από τα καλύτερα ποντιακά συγγράμματα, ανοίγει με πειστικό τρόπο τις ιστορικές μας καταβολές αποκαλύπτοντας, πως η Σάντα είναι αρχαία αποικία των Σίντων, ή Σιντών.

Στην περίπτωση αυτή ταυτίζεται το τοπωνύμιο με την ονομασία των κατοίκων Σίντες, του οικισμού Σίντος ή Σιντία και της περιοχής Σιντική.

Ο φωτισμένος πόντιος ιστορικός μάλιστα σε δύο σελίδες προσπαθεί να αιτιολογήσει την ιστορική αυτή πληροφόρηση με γραπτές αναφορές, που επιβεβαιώνουν, ότι οι αρχαίοι κάτοικοι της Σάντας ήταν σιδηρουργοί (σιδηνοί) κάτι, που επαληθεύτηκε από τα ευρήματα αρχαίων σιδηρούχων υπολειμμάτων (λιθόμπορα), που υπάρχουν διάσπαρτα στα βουνά της Σάντας. Η επικρατούσα φράση ΄΄ οι παλαιοί Σαντέτ ματεντζήδες έσαν΄΄ επιβεβαιώνει την πληροφορία αυτή.. Ένα είναι βέβαιο, πως οι Σίντες σιδηρουργοί διατήρησαν την ονοματοθεσία της ιστορικής τους κοιτίδας, όπου κι αν μετανάστευσαν.

Το εθιμικό αυτό δίκαιο το διατήρησαν οι Έλληνες άποικοι από το 700 π.χ. μέχρι και το 1922, που έχτισαν τη Νέα Σάντα στην Β. Ελλάδα.

Στο έγγραφο της μονής Χουτουρά ,( από τις παλαιότερες αυτοκρατορικές μονές ), γίνεται σαφής αναφορά στους Σίντες και τους Σανταίους: << Οι Σίνται τους ημετέρους έμαθον την μεταλλουργείαν >>.

Το παραπάνω έγγραφο μας γνωστοποιεί πως οι Σίντες αποίκισαν τη Σάντα: << Το γένος εκ Πλατάνων από το χωριό Δίβρανον φυγόντες ήλθον και κατοίκισαν εις Σίνταν μέρος παλαιόθεν κατοικημένον, τους δε ανθρώπους ηφάνισεν ο Περσικός Πόλεμος >>.

Είναι οι Σίντες οι πρώτοι διδάσκαλοι της μεταλλευτικής τέχνης στον Πόντο ; Είναι ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί ακόμα, γιατί υπάρχει και ο έτερος αρχαίος οικισμός της ποντιακής Κρώμνης, ο οποίος σχηματίστηκε από τους αρχαίους μεταλλωρύχους του Παγκαίου, που είχαν τους οικισμούς τους χτισμένους στους ΄΄κρόμνους΄΄ του Παγκαίου κοντά στα μεταλλεία του χρυσού..

Στην προσπάθειά τους οι ιστορικοί της Σάντας καθώς και ο Σάββας Ιωαννίδης στο έργο του (Ιστορία και στατιστική Τραπεζούντας) ,μας αναφέρουν ότι οι Σίντες ήταν συγγενείς των Σιντών που κατοικούσαν στο έμπα του Κιμμέριου Βόσπορου στην Σιντία. ( Χάρτης Βοσπόρου), τους οποίους μας αναφέρει και ο ( Ηρόδ. IV 28 86 ) στην περιοχή της σημερινής Ανάπας.

Στο περιοδικό ΄΄Ξενοφάνης΄΄ Τόμος ά τεύχος 10ον σ.446 αναφέρεται για τους Σίντες ότι ήταν << εξόχως μεταλλουργοί>> αλλά δεν είχαν μόνιμη πατρίδα, γιατί ακολουθούσαν κάθε φορά την μεταλλοφόρα γη.

Ο Φίλιππος Χειμωνίδης καταλήγει με απολυτότητα ότι η Σάντα πήρε το όνομά της από το αρχαίο όνομα της χώρας ΄΄Σίντα΄΄. Ο έτερος δάσκαλος της Σάντας, Μιλτιάδης Νυμφόπουλος ,καταθέτει την δική του άποψη, που δεν είναι τόσο πειστική , λέγοντας, πως το όνομα Σάντα προήλθε από το εις άναντα, σα άναντα ,Σάντα.. !

Οι κάτοικοι αυτοί είναι οι προπάτορες των καβειρίων μυστηρίων πελασγικής προέλευσης (Ηρόδοτος) .Οι Κάβειροι της Λήμνου διασκορπίστηκαν με τον βασιλιά τους Θόαντα στον περίγυρο της Τραπεζούντας και ιδιαίτερα στην χώρα του Θόαντα την Θοανία (σημερινή Τόγια). Εκεί ζούσαν ελεύθεροι στην περιοχή Πλάτανα της Τραπεζούντας μέχρι που κυνηγημένοι από τους Τούρκους μετά το 1461 εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Σάντα και επιδόθηκαν στις μεταλλουργικές τους εργασίες..

Οι Σίντες, ως αρχαίοι σιδηρουργοί της Λήμνου, μέσα στα μεταλλεία της γης ασχολούνταν νύχτα μέρα με την κατεργασία του μετάλλου. Ο Όμηρος (Θ. 294) μάς ομολογεί, πως οι Σίντες υπήρξαν μετακινούμενοι μεταλλωρύχοι και διασκορπίστηκαν από τη Λήμνο τον 14ο αιώνα .

Είναι πολύ πιθανό ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα, που τον ταυτίζουν με τη μεγάλη περίοδο μετανάστευσης των λαών, να δημιούργησε το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα από τα συρρικνούμενα νησιά του Βορείου Αιγαίου προς τις απέναντι ακτές της Θράκης… Μια τέτοια μετανάστευση τους οδήγησε γύρω από τον ποταμό Στρυμόνα , όπου δημιούργησαν την Σιντικη χώρα, που εκτείνονταν από την Πρασιάδα λίμνη μέχρι τον Όρβηλο στο Άνω και Κάτω Πετρίτσι των Σερρών δεξιά και αριστερά του Στρυμόνα ποταμού.

Τους Σίντες περιγράφει και ο Όμηρος (Οδύσσεια Θ 294) περιγράφοντάς τους: αγριόφωνους Σιντούς της Λήμνου : << έθνος Θρακικόν κατώκει την Λήμνον νήσον >>΄΄ Οι Σίντοι ήταν αρχαίο ελληνικό φύλο, μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, είχαν ελληνικά ήθη και έθιμα, λάτρευαν τους 12 θεούς του Ολύμπου και είχαν βέβαια Θεό τους τον Ήφαιστο. Ήταν καλοί πολεμιστές και ποτέ δεν νικήθηκαν από τις όμορες φυλές. (ίσως το τελευταίο να μας θυμίζει τους αήττητους αντάρτες της Σάντας με τα υπέροχα τραγούδια τους).

Αν ακολουθήσουμε την αρχαία γενεαλογία των Σίντων θα καταλήξουμε στην προϊστορική τους κοιτίδα, που δεν ήταν άλλη από το νησί της Λήμνου με πρωτεύουσα την Σιντίη ( όπως φαίνεται στον χάρτη αρ.2).

Εκεί ζούσαν ελεύθεροι στην περιοχή Πλάτανα της Τραπεζούντας μέχρι που κυνηγημένοι από τους Τούρκους μετά το 1461 εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Σάντα και επιδόθηκαν στις μεταλλουργικές τους εργασίες..

Μια τέτοια μετανάστευση τους οδήγησε γύρω από τον ποταμό Στρυμόνα , όπου δημιούργησαν την Σιντικη χώρα, που εκτείνονταν από την Πρασιάδα λίμνη μέχρι τον Όρβηλο στο Άνω και Κάτω Πετρίτσι των Σερρών δεξιά και αριστερά του Στρυμόνα ποταμού.

Τους Σίντες περιγράφει και ο Όμηρος (Οδύσσεια Θ 294) περιγράφοντάς τους: αγριόφωνους Σιντούς της Λήμνου : << έθνος Θρακικόν κατώκει την Λήμνον νήσον >>΄΄

Οι Σίντοι ήταν αρχαίο ελληνικό φύλο, μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, είχαν ελληνικά ήθη και έθιμα, λάτρευαν τους 12 θεούς του Ολύμπου και είχαν βέβαια Θεό τους τον Ήφαιστο. Ήταν καλοί πολεμιστές και ποτέ δεν νικήθηκαν από τις όμορες φυλές. (ίσως το τελευταίο να μας θυμίζει τους αήττητους αντάρτες της Σάντας με τα υπέροχα τραγούδια τους).

Οι Σίντες της Λήμνου σύμφωνα με μία εκδοχή έφυγαν με τους αργοναύτες και τον βασιλιά τους Θόαντα και εγκαταστάθηκαν στην ορεινή περιοχή της Τραπεζούντας την σημερινή Θοανία (Τόγια).

Πίσω στη Λήμνο άφησαν τα χνάρια και τα σημάδια τους . Σύμφωνα με τον γάλλο ερευνητή Ρέϊνερς, ο οποίος ήρθε στη Λήμνο και ερεύνησε την ύπαρξη των μεταλλουργικών στοών, ανακάλυψε στη θέση Καστροβούνι πολλές στοές μέχρι το κέντρο του βουνού.

Ο Γερμανός ερευνητής Αλεξάντερ Κότσε, καθηγητής στη σχολή του Βερολίνου , ανακάλυψε στην κορυφή του λόφου αρχαίο ναό προς τιμήν του Ήφαιστου.. Οι Σίντες ήταν ένας κατ’ εξοχήν πολεμικός λαός.

Αγαπούσαν την ελευθερία και την εργασία. Δεν υποτάσσονταν εύκολα .Υποτάχθηκαν μόνο στον βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο τον ΄Β το 357 π.χ. ( ένας κύριος λόγος της φυγής τους προς τον Εύξεινο Πόντο )

Όταν διαιρέθηκε η Μακεδονία σε τέσσερα τμήματα από τους Ρωμαίους η Σιντία ήταν το πρώτο με πρωτεύουσα την Αμφίπολη. Σε νεκροταφείο της Αμφίπολης βρέθηκε από τον αρχαιολόγο Δημήτριο Λαζαρίδη ο Πυρριχιστής σε φιγούρα του Σέρρα χορού. (Οι Σαντέοι χαρακτηρίζονται οι καλύτεροι χορευτές του Σέρρα χορού..)

Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν ασημένια νομίσματα των Σιντών ,που εικονίζουν το κεφάλι του Ηρακλή με περικεφαλαία λιονταριού. Οι Σίντες (Σούτοι κατά τους Βυζαντινούς) συμμετείχαν ως μεταλλουργοί στην στρατιωτική διοίκηση των Κομνηνών της Τραπεζούντας και αποτέλεσαν έναν από τους ευγενείς οίκους της αυτοκρατορίας των Κομνηνών , που μετά την πτώση της Πόλης, φοβούμενοι, διέφυγαν και μετοίκισαν στην περιοχή της Σάντας, όπου παλαιότερα υπήρξαν ακρίτες στο μεγάλο τάγμα των Άγουρων.

Είναι αλήθεια ,πως οι φυγάδες μετά το 1461 διέφυγαν σε γνώριμα γι’ αυτούς μέρη..

Οι Σανταίοι υπήρξαν οι φρουροί του κάστρου των Λιμνίων των Βυζαντινών ,όπου υπήρχαν και οι αυτοκρατορικές φυλακές των μεγάλων Κομνηνών. Άποικοι Σανταίοι ίδρυσαν και το Χωριό Σίδος-Σίτος (Σούτωνος ) της Αργυρούπολης μετά την πτώση της Τραπεζούντας.

Ένα άλλο μέρος, όπου αποίκισαν οι Σίντες συναντάται στον ανατολικό Εύξεινο Πόντο, στην αρχαία Σινδική αργότερα Γοργηπία και σημερινή Ανάπα..

Στα τέλη μάλιστα του 2ου π.χ. αιώνα οι Σίντες αυτοί έκοψαν το ίδιο αρχαίο νόμισμα με αυτό της Θρακικής Σιντίας… Ο αποικισμός του Πόντου και βέβαια δεν έγινε μόνο από Μιλήσιους ,όπως υποστηρίζει και ο Φαλμεράιερ και ο Γιόζεφ Τούρνεφορ. Και βέβαια δεν έγινε μόνο τον 8ο και 7ο π.χ. αιώνα αλλά έγινε στο διηνεκές.

Μία είναι όμως η μεγάλη αλήθεια, ότι ο αρχαίος Πόντος ιδιαίτερα μετά την επικράτηση του Φιλίππου του ΄Β στην Θράκη αποικίστηκε από τις αιγαιοπελαγίτικες θρακικές πόλεις και τα νησιά του Βορείου Αιγαίου.

Ήταν τόσο μεγάλη η διασπορά των δεκατεσσάρων αρχαίων ιωνικών πόλεων της Θράκης προς τον Εύξεινο Πόντο, ώστε οι περισσότερες πόλεις να πάρουν τα ονόματα των μητροπόλεων τους. Η πρώτη πόλη του Ευξείνου Πόντου, που αποικίστηκε από τους Σίντες της Θράκης είναι η Σίδη του Πόντου δίπλα στα Κοτύωρα (Ορντού).

Σύμφωνα με την λογική των αποικισμών από αυτήν τη Σίδη μέρος των μεταλλουργών αποίκισαν τη Σάντα της Τραπεζούντας, που την κατέστησαν μεταλλευτικό κέντρο αποκτώντας οι ίδιοι την φήμη των καλύτερων μεταλλουργών της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι Σανταίοι έχοντας στο DNA τους όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά των αρχαίων Σιντών, όπως τα περιγράφουν οι αρχαίοι συγγραφείς, διαφαίνεται πως δεν άλλαξαν και πολύ τα ηθογραφικά και κοινωνικά τους χαρακτηριστικά. Ήταν οι καλύτεροι πολεμιστές, ανδρείοι και αήττητοι.

Στην μάχη της Πύδνας διακρίθηκαν κατά των Ρωμαίων το 168 π.χ. Η Σιντική της Θράκης το 44 π.χ. κηρύχθηκε ελεύθερη με πρωτεύουσα την Ηράκλεια των Σερρών. Ο Στράβων στα ΄΄Γεωγραφικά΄΄ μας ενημερώνει για την καταγωγή και το όνομα των Σιντών γράφοντας: << Σίντιες γαρ εκαλούντο τινές των Θρακών , είτα Σίντοι . Οι δ’ αυτοί ούτοι Σάπαι νύν ονομάζονται>>.

Ο Στέφανος Βυζάντιος μας επιβεβαιώνει την μεγάλη διασπορά των Σιντών λέγοντας: <<Η αρχαία αυτή θρακική φυλή διασκορπίστηκε σε πολλά μέρη>>. Ο Ηρόδοτος μας περιγράφει τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό λέγοντας : << οικέουσι τε γαρ όρεα υψηλά εν τω χρύσεά τε και αργύρεα ένι μέταλλα, τα νέμονται Πιέρες τε και Οδόμαντοι και μάλιστα Σάτραι» .

Το ίδιο επάγγελμα του μεταλλωρύχου ασκούν οι Σίντες σε όλες τις αποικίες, που ιδρύουν.

Σήμερα οι Σανταίοι μπορούν να ανιχνεύσουν τα ιστορικά χνάρια των μετοικεσιών τους εμβαθύνοντας ακόμα περισσότερο στην ιστορική τους πορεία, που είναι δεόντως πρωτοπόρα και ηγεμονική, αφού η ύπαρξη και η εξέλιξή τους μέσα στο χώρο και το χρόνο συνδέεται άρρηκτα με τα υπαρξιακά ιδανικά της ρωμιοσύνης, που δεν ήταν άλλα από το μεταλλουργικό και οικοδομικό μεγαλείο της.

Αυτό το μεγαλείο το απωλέσαμε και περιπέσαμε στην ήττα και στην απαξία…..!

Πηγή άρθρου και φωτογραφίας :

https://www.limnosreport.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

11:30 μμ

Ενημέρωση από την Electronet Προδρόμου : Προσοχή θα παρουσιαστούν μεγάλες ελλείψεις σε κινητά και Laptops στην Ελλάδα λόγω του lockdown στην Κίνα (Σαγκάη)

6:50 μμ

Αρχαίες καταβολές των Σανταίων… Οι Σίντες της Λήμνου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

6 μήνες παράταση ζητά η Περιφέρεια για του Δασικούς Χάρτες των νησιών μας

Παραμένει η βλάβη στο ΚΕΠ Ατσικής

Με μεγάλη συμμετοχή το 5ο Lesvos Trail στη Πέτρα

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Σεξ μετά τα 50 – Τι δυσκολεύει τις γυναίκες

Έντερο: Ποια στάση ύπνου είναι καλύτερη για το πεπτικό σύστημα

Γυροειδής αλωπεκία – Τριχοφάγος: Ποιους «χτυπά» – Όλες οι θεραπείες

Αυξάνονται από 250 σε 299 οι κλίνες στο «Βοστάνειο»

Βρετανία – Κόστος διαβίωσης: Πιέσεις δέχεται η κυβέρνηση για την ανακούφιση των ευάλωτων νοικοκυριών

Ρώσος ροκ σταρ: «Η πατρίδα δεν είναι τα οπίσθια του Πούτιν» – Τι ποινές αντιμετωπίζει

Εκτός ορίων ο Ερντογάν – «Για μένα δεν υπάρχει πια Μητσοτάκης – Δεν θα ξανασυναντηθώ μαζί του»

Silver Alert: Στον Πειραιά έχει εντοπιστεί ο Θύμιος Μπουγάς από τον Πύργο

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου: Έρευνα αποκαλύπτει νέα θεραπεία

Ενημέρωση από την Electronet Προδρόμου : Προσοχή θα παρουσιαστούν μεγάλες ελλείψεις σε κινητά και Laptops στην Ελλάδα λόγω του lockdown στην Κίνα (Σαγκάη)

Χαράλαμπος Αθανασίου: “36% μειωμένο ΕΝΦΙΑ στη Λέσβο σε σχέση με το 2018”

Κύπρος: Ξεκινούν οι γεωτρήσεις στο Τεμάχιο 6 της ΑΟΖ

Συναγερμός στην Πυροσβεστική: Μεγάλη φωτιά στην Ιστιαία Εύβοιας

Χωρίς προβλήματα η Τράπεζα Θεμάτων | Συνδέθηκαν 1665 σχολεία και έγιναν 3292 κληρώσεις

Ο Μυτιληνιός παλαιοπώλης Δημήτρης Δεμερτζής στο «Cash or Trash»

Αρχαίες καταβολές των Σανταίων… Οι Σίντες της Λήμνου

Μοιράσου το:

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

6 μήνες παράταση ζητά η Περιφέρεια για του Δασικούς Χάρτες των νησιών μας

Παραμένει η βλάβη στο ΚΕΠ Ατσικής

Με μεγάλη συμμετοχή το 5ο Lesvos Trail στη Πέτρα

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Σεξ μετά τα 50 – Τι δυσκολεύει τις γυναίκες

Έντερο: Ποια στάση ύπνου είναι καλύτερη για το πεπτικό σύστημα

Γυροειδής αλωπεκία – Τριχοφάγος: Ποιους «χτυπά» – Όλες οι θεραπείες

Αυξάνονται από 250 σε 299 οι κλίνες στο «Βοστάνειο»

Βρετανία – Κόστος διαβίωσης: Πιέσεις δέχεται η κυβέρνηση για την ανακούφιση των ευάλωτων νοικοκυριών

Ρώσος ροκ σταρ: «Η πατρίδα δεν είναι τα οπίσθια του Πούτιν» – Τι ποινές αντιμετωπίζει

Εκτός ορίων ο Ερντογάν – «Για μένα δεν υπάρχει πια Μητσοτάκης – Δεν θα ξανασυναντηθώ μαζί του»

Silver Alert: Στον Πειραιά έχει εντοπιστεί ο Θύμιος Μπουγάς από τον Πύργο

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου: Έρευνα αποκαλύπτει νέα θεραπεία

Ενημέρωση από την Electronet Προδρόμου : Προσοχή θα παρουσιαστούν μεγάλες ελλείψεις σε κινητά και Laptops στην Ελλάδα λόγω του lockdown στην Κίνα (Σαγκάη)

Χαράλαμπος Αθανασίου: “36% μειωμένο ΕΝΦΙΑ στη Λέσβο σε σχέση με το 2018”

Κύπρος: Ξεκινούν οι γεωτρήσεις στο Τεμάχιο 6 της ΑΟΖ

Συναγερμός στην Πυροσβεστική: Μεγάλη φωτιά στην Ιστιαία Εύβοιας

Χωρίς προβλήματα η Τράπεζα Θεμάτων | Συνδέθηκαν 1665 σχολεία και έγιναν 3292 κληρώσεις

Ο Μυτιληνιός παλαιοπώλης Δημήτρης Δεμερτζής στο «Cash or Trash»